Nasze poradniki i artykuły pomagające przedstawić Państwu projektowanie gabinetów to efekt wpisów tworzonych od 2007 roku. W międzyczasie przepisy i interpretacje sanepidu zmieniały się wiele razy i nadal się zmieniają.

Bardzo prosimy o nie traktowanie poniższych wpisów jako podręcznika do projektowania.

Projektowaniem gabinetów zajmujemy się na co dzień i jesteśmy na bieżąco z aktualną wiedzą, którą pogłębiamy z każdym kolejnym zadaniem. Używamy tej wiedzy w projektowaniu Państwa placówek medycznych jednak nie aktualizujemy wszystkich poradników dlatego, że i tak bez codziennej praktyki w tej dziedzinie nie sposób się podjąć tak skomplikowanego procesu jak profesjonalne projektowanie gabinetów. Państwo jako lekarze; właściciele biznesów i menadżerowie doskonale o tym wiecie, sami doskonaląc się każdego dnia w swoich dziedzinach.

Określenie pożądanej powierzchni lokalu użytkowego pod gabinet stomatologiczny

Proces kupna nieruchomości rozpoczynamy od określenia warunków, jakie powinna spełniać. Pierwszym punktem jest określenie powierzchni. Aby móc właściwie oszacować wielkość lokalu, musimy odpowiedzieć sobie na kilka bardzo istotnych pytań:

• Jakie usługi będziemy świadczyć w naszym gabinecie?

• Ile przewidujemy uruchomić stanowisk?

• Czy planujemy rozwój kliniki o dodatkowe usługi z zakresu medycyny ogólnej, kosmetyki etc.?

• Czy będzie pracownia RTG?

• Czy będzie recepcja?

• Ile osób planujemy zatrudnić?

Wszystkie wymienione punkty wpływają bezpośrednio na powierzchnię użytkową gabinetu stomatologicznego. Prawo polskie, poprzez ustawy i rozporządzenia, określa wielkość pomieszczeń służby zdrowia, które musimy uwzględnić przy planowaniu odpowiedniego lokalu.

Wytyczne, które należy wziąć pod uwagę, znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U.2012 nr 0, poz. 739).

Kształt i powierzchnia pomieszczeń podmiotu wykonującego działalność leczniczą umożliwiają prawidłowe rozmieszczenie, zainstalowanie i użytkowanie urządzeń, aparatury i sprzętu, stanowiących jego niezbędne funkcjonalne wyposażenie.

Ustawa nie określa jednoznacznie minimalnej powierzchni i wysokości, jakie powinien posiadać gabinet, w którym będą prowadzone badania i leczenie stomatologiczne. Zapisy poprzedniej wersji ustawy (Dz.U. 2000 nr 20, poz. 254) jednoznacznie określały minimalne rozmiary gabinetu (powierzchnia 12 m2, wysokość 3 m). Obecnie, projektując gabinet stomatologiczny lub klinikę medyczną, należy wziąć pod uwagę ergonomię wynikającą z projektowanego układu i kształtu pomieszczenia, przepisy BHP i zwyczajowe powierzchnie 12 / 20 m2. Powinniśmy założyć, że pomieszczenia muszą mieć odpowiednie proporcje. Dla prostokątnych pomieszczeń najlepiej przyjąć, że krótszy bok ma długość co najmniej 55% dłuższego boku.

Powierzchnie gabinetu określa również Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129, poz. 844)

§ 19. 1. Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny zapewniać spełnienie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.

§ 19. 2. Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.).

§ 45. 1. Stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym wymiary wolnej (niezajętej przez urządzenia) powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii.

§ 46. 1. Na stanowiskach pracy należy zapewnić wynikającą z technologii powierzchnię oraz odpowiednie urządzenia pomocnicze przeznaczone na składowanie materiałów, wyrobów, przyrządów, narzędzi i odpadów.Powierzchnie gabinetu określa również Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129, poz. 844)

Szacunkowe wymiary poszczególnych pomieszczeń w podmiocie leczniczym

Pomieszczenie

Minimalna powierzchnia [m2]

Uwagi

Gabinet stomatologiczny

10 - 12

Można zainstalować aparat RTG punktowy

Pracownia RTG

8 + 4

Jeden aparat 8 m2, kolejny aparat + 4 m2, np. (panorama lub tomograf) + (RTG punktowy) = 8+4 czyli 12 m2

Sterylizatornia

5 Sterylizatornia zawiera szafki na narzędzia i materiały, myjnię lub zlew dwukomorowy i umywalkę

Pokój socjalny

5 - 8

Jeżeli w pomieszczeniu socjalnym zakładamy stworzenie miejsca do rozmów, konferencji czy spotkań z pracownikami, to pomieszczenie to powinno być znacznie większe.

Toaleta dla personelu

5 Toaleta powinna zawierać przedsionek. Przy założeniu, że rozbudujemy toaletę o np. prysznic, należy brać pod uwagę większy wymiar niż podane 5 m2.

Pomieszczenie techniczne

2 - 5

Pomieszczenie techniczne może znajdować się w pokoju socjalnym, ale wymaga odpowiedniego zaprojektowania (np. wentylacji).

Brudownik

4 Brudownik + lodówka na odpady + brudna odzież (jest to istotna pozycja z perspektywy ergonomii, ale przede wszystkim wymóg ustawowy. Jednak przyjmując np. pomieszczenie techniczne o pow. 5 m2 i pom. socjalne o pow. 8 m2, pomieszczenie-brudownik możemy rozłożyć między te dwa, spełniając wymogi wynikające z przepisów.)

Toaleta dla niepełnosprawnych

5 Przystosowana dla osób niepełnosprawnych (średnica obrotu wózka 1,5 m)

Poczekalnia + recepcja

8–15

8 m2 bez recepcji, 10 m2 z małą recepcją, pozostałe wymiary zależą od liczby stanowisk w klinice

Korytarze

10 - 20%

Korytarze stanowią 10-20% całkowitej powierzchni (oznacza to, że po zsumowaniu wszystkich wymiarów wyżej przedstawionych pomieszczeń (których powierzchnia wyniesie np.: x m2) należy jeszcze dodać 20% tej powierzchni na korytarze, czyli pomnożyć x m2 przez 1,2 i wtedy otrzymamy powierzchnię całkowitą kliniki)

Czy można zaprojektować gabinet jednostanowiskowy o powierzchni mniejszej niż 12 m2?

Odpowiedź brzmi: tak. Należy jednak odpowiedzieć sobie na pytanie, co będzie znajdowało się w pomieszczeniu. Wiadomo, że co najmniej:

• unit stomatologiczny

• asystor

• fotelik dla lekarza i asysty

• umywalka

• i ewentualnie małe biurko z komputerem

W takiej konfiguracji powierzchnia może być mniejsza niż 12 m2. Jednak w momencie, gdy będziemy planować umieszczenie w gabinecie dodatkowo:

• szafek na materiały i narzędzia,

• sterylizatora i zlewozmywaka,

• punktowego aparatu RTG.

– to, biorąc pod uwagę ergonomiczny aspekt pracy personelu medycznego, powierzchnia 12 m2 jest powierzchnią minimalną.

Drugą kwestią jest podejście rzeczoznawcy sanepidu do powierzchni minimalnej gabinetu stomatologicznego. Prawdopodobnie nie podpisze się on pod projektem, w którym powierzchnia gabinetu będzie mniejsza niż 12 m2. Z doświadczenia wiemy zresztą, że powierzchnia ta jest optymalna, a mniejsze gabinety są nieergonomiczne. Wobec powyższego radzimy więc przyjąć 12 m2 jako minimum.

Jaka jest minimalna powierzchnia do ergonomicznej pracy przy unicie stomatologicznym?

Na wielkość tej powierzchni wpływają:

• maksymalne rozłożenie unitu stomatologicznego (praca z pacjentem leżącym),

• praca na cztery ręce,

• pole pracy lekarza (godzina 9 i 12),

• swobodne przejście z każdej strony rozłożonego unitu,

• obszar, w którym znajduje się i przemieszcza asystor lub ruchomy aparat RTG punktowy (na wózku).

Z naszego doświadczenia wynika, że pole do ergonomicznej pracy (razem z unitem) powinno mieć ok. 9 m2. Prosimy pamiętać, że na tej powierzchni nie ma szafek, blatów, biurka ani miejsca na sterylizację etc. Te elementy wymagają dodatkowo 3,5-4,5 m2

Wysokość pomieszczenia mniejsza niż 3 m może okazać się niewystarczająca w momencie, gdy będziemy musieli zainstalować wentylację mechaniczną ukrytą w podwieszanym suficie. Zgodnie z przepisami BHP, miejsce przeznaczone do stałej pracy ludzi powinno mieć wysokość 3 m. Jest jednak możliwość zmniejszenia jej w wypadku uzyskania zgody Sanepidu i zainstalowania klimatyzacji, o czym mówi Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129, poz. 844)

§ 20. 1. Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż:

• 3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;

• 3,3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia

§ 20. 2. Wysokość pomieszczeń, o których mowa w ust. 1, może być obniżona w przypadku zastosowania klimatyzacji – pod warunkiem uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

§ 20. 3. Wysokość określona w ust. 1 pkt 1 może być zmniejszona do: 1. 2,5 m w świetle:

• jeżeli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie więcej niż 4 pracowników, a na każdego z nich przypada, co najmniej po 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia lub

• w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczości mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli przy wykonywanych pracach nie występują pyły lub substancje szkodliwe dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w budynkach mieszkalnych, określonych w Polskich Normach, a na jednego pracownika przypada co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia;

Planując oddzielne pomieszczenie do badań radiologicznych, powinniśmy zapoznać się z:

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006r., w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi (Dz.U. 2006 nr 180, poz. 1325)

• Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego (Dz.U. 2005 nr 20 poz. 168).

Określają one między innymi powierzchnię gabinetu z jednym aparatem RTG (8 m2) i kolejnymi urządzeniami radiologicznymi (+4 m2).

Sterylizatornia

Sterylizatornia, jako osobne pomieszczenie, powinna być brana pod uwagę w klinikach, w których planujemy więcej niż dwa stanowiska. W samym pomieszczeniu powinna znajdować się umywalka oraz autoklaw z zaprojektowanym ciągiem sterylizacyjnym. Dodatkowo możemy zamocować szafki, które posłużą nam jako magazyn narzędzi i materiałów.

Warning: Trying to access array offset on value of type bool in /home/klient.dhosting.pl/archworonow/romident.pl/public_html/wp-content/plugins/elementor/includes/base/widget-base.php on line 223

Warning: Undefined array key -1 in /home/klient.dhosting.pl/archworonow/romident.pl/public_html/wp-content/plugins/elementor/includes/base/controls-stack.php on line 695

jest pomieszczeniem, w którym pracownicy mogą się przebrać oraz spożyć posiłek. Musimy pamiętać o zaprojektowaniu szafy na odzież wierzchnią oraz czystą. Komory na te dwa rodzaje odzieży muszą być oddzielne. Co więcej każdy pracownik powinien mieć swoją szafkę. W praktyce może to być po prostu oddzielna półka, a półek powinno być tyle, ilu pracowników (podajemy to w opisie technologii medycznej). Wejście do toalety dla personelu może, ale nie musi znajdować się w pokoju socjalnym. Toaleta powinna natomiast posiadać przedsionek, co jest wymagane przez przepisy BHP. Przepis możemy znaleźć w Rozporządzeniu Ministra pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129, poz. 844):

§ 26. 1. Wejścia do ustępów powinny prowadzić bezpośrednio z pomieszczeń, korytarzy lub dróg służących do komunikacji ogólnej.

§ 26. 2. Ustęp powinien mieć wejściowe pomieszczenie izolujące wyposażone w umywalki z dopływem ciepłej i zimnej wody (…)

Widzieliśmy, co prawda, rozwiązania bez przedsionka, ale jest to niezgodne z przepisami i może generować komplikacje podczas odbioru gabinetu. Piszemy o tej kwestii, ponieważ często stanowi ona przedmiot dyskusji.

Kolejne wymogi pomieszczenia socjalnego są określone w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129, poz. 844)

11.1. Szatnia odzieży własnej pracowników powinna być wyposażona w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika.

§ 11.2. W pomieszczeniu szatni, o której mowa w ust. 1, powinno przypadać co najmniej 0,3 m2 wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni.

§ 14.1. Szatnia podstawowa może być urządzona zamiast osobnych szatni odzieży własnej pracowników oraz szatni odzieży roboczej i ochronnej dla zatrudnionych przy pracach, podczas których zabrudzenie odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej występuje w tak małym stopniu, że nie stwarza ryzyka zanieczyszczenia odzieży własnej pracowników. Szatnia ta powinna mieć bezpośrednie połączenie z umywalnią.

§ 14.2. W szatni, o której mowa w ust. 1, powinno przypadać co najmniej 0,5 m2 wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni.

§ 30. Ustala się następujące typy jadalni:

1. jadalnia przeznaczona do spożywania posiłków własnych (typ I);

2. jadalnia przeznaczona do spożywania posiłków własnych i wydawania napojów (typ II);

3. jadalnia z zapleczem – przeznaczona do spożywania posiłków profilaktycznych (typ III).

Dopuszcza się łączenie jadalni typu II i III. § 31.1. W pomieszczeniu jadalni typu I powinno przypadać co najmniej 1,1 m2 powierzchni na każdego z pracowników jednocześnie spożywających posiłek. § 31.2. Powierzchnia jadalni nie powinna być mniejsza niż 8 m2.

Pomieszczenie techniczne

Wielkość pomieszczenia technicznego zależy oczywiście też od liczby stanowisk. Im więcej unitów stomatologicznych będzie posiadała nasza klinika, tym więcej będziemy musieli zaplanować kompresorów i pomp ssących. Pomieszczenie techniczne powinno być zaprojektowane w taki sposób, aby kompresory mogły korzystać ze świeżego powietrza, a zanieczyszczone powietrze z pomp ssących było usuwane na zewnątrz.

Poczekalnia i recepcja są ze sobą zintegrowane. Oczywiście recepcja nie jest wymagana przez ustawę, ale niewątpliwie wspomaga działanie gabinetu stomatologicznego. Powierzchnia poczekalni i liczba miejsc siedzących zależą od liczby przyjmowanych pacjentów.

Pozostałe pomieszczenia to korytarze lub hole, które stanowią 10-20% powierzchni całego lokalu. Współczynnik ten wzrasta wraz ze zwiększającym się metrażem kliniki stomatologicznej. Przy wstępnych obliczeniach proponujemy zakładać 20%. Dopiero szczegółowe projektowanie pozwala na szukanie oszczędności. Współpraca z architektem, który dobrze się zna na projektowaniu gabinetów stomatologicznych może być dla Państwa sporym zyskiem.

Dla potwierdzenia tych słów przeprowadzimy prostą kalkulację. Chcąc kupić lokal o powierzchni 100 m2, gdzie 1 m2 kosztuje 7 000 PLN, zapłacilibyśmy w sumie 700 000 PLN. Gdyby zmniejszyć powierzchnię o 7% – moglibyśmy wybrać lokal o powierzchni 93 m2, płacąc 651 000 PLN (93 m2 x 7000 PLN). Oznacza to, że profesjonalna analiza przeprowadzona przez Romident pozwoliła nam jeszcze przed kupnem lokalu zaoszczędzić aż 49 000 PLN (700 000 PLN – 651 000 PLN), a to daje przecież 1 unit gratis.

Staramy się Państwu pokazać, że warto walczyć o każdy procent powierzchni, ponieważ daje on sporą oszczędność. Gdybyśmy jeszcze znaleźli kilka takich drobnych punktów, na których można zoptymalizować koszty inwestycji, to okazałoby się, że wstępne założenia kosztów możemy znacznie obniżyć.

Przykład:

gabinet trzystanowiskowy – powierzchnia 80-100 m2

gabinet dwustanowiskowy – powierzchnia 60-80 m2

gabinet jednostanowiskowy – powierzchnia =< 60 m2

Lista ustaw i przepisów, które powinniśmy poznać, zanim przystąpimy do projektowania gabinetu jest długa, a ustawy są ze sobą ściśle powiązane. W praktyce jednak okazuje się, że znajomość przepisów nie wystarcza. Należy poznać dodatkowo kwestię interpretacji przepisów prawa przez organ wydający pozwolenie na prowadzenie działalności medycznej, czyli między innymi sanepid.

• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414);

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690);

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 739);

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129 poz. 844);

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. 2002 nr 217 poz. 1833);

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz.U. 2004 nr 92 poz. 881);

• Norma PN-EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie w miejscach pracy;

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz.U. 2010 nr 139 poz. 940).

Ergonomia i organizacja pracy

Kolejne zagadnienie to ergonomia i organizacja pracy gabinetu stomatologicznego. Tylko doświadczony architekt współpracujący z zespołem, znającym się na prowadzeniu gabinetów stomatologicznych jest w stanie zaprojektować gabinet w taki sposób, aby praca była sprawna i efektywna.

Potrzebna jest znajomość zasad ergonomii pracy lekarza stomatologa oraz wiedza w zakresie ergonomii i systemu pracy personelu medycznego plus administracyjnego (recepcja). W tej kwestii jesteśmy w stanie zaplanować Państwu procesy i procedury funkcjonowania całej kliniki medycznej i stomatologicznej, uwzględniające leczenie, magazynowanie, sterylizację, pracę recepcji, przyjmowanie pacjentów etc. Prosimy pamiętać, że wszystkie te elementy należy uwzględnić już na etapie projektowania.

Nasuwa się pytanie, dlaczego to właśnie nasza firma jest przez Państwa tak często wybierana i czym wyróżniamy się wśród konkurencji. Czynników jest wiele, ale te najważniejsze to:

• Stanowimy zespół ludzi, którzy rozwijają firmę w wielu kierunkach stomatologii począwszy od projektowania, budowania i prowadzenia gabinetów stomatologicznych. Zajmujemy się również pozyskiwaniem pacjentów poprzez przygotowywanie różnorodnych akcji promocyjnych. Przygotowujemy indywidualne systemy pracy oraz funkcjonowania gabinetu, które opierają się na sprawdzonych systemach zarządzania i są spójne z przepisami. Posiadamy również dział odpowiedzialny za przygotowywanie indywidualnych rozwiązań IT. Znamy aspekty techniczne związane ze sprzętem, ponieważ od wielu lat prowadzimy serwis urządzeń stomatologicznych. Reasumując, znamy wszystkie elementy prowadzenia gabinetu stomatologicznego i to właśnie pozwala nam przygotowywać dla Państwa projekty, gwarantujące sukces.

• Wypracowaliśmy indywidualne, sprawdzone modele projektowe.

• Wiemy, jak stworzyć wspaniały design kliniki za rozsądną cenę.

• Cały czas jesteśmy dla Państwa dostępni, a nasze konsultacje są bezpłatne.

• Jesteśmy wyjątkowo konkurencyjni cenowo. Stawiając na poszukiwanie oszczędności sami jesteśmy jednym z jego elementów. Stąd tak konkurencyjna cena naszych usług.